آشنایی با انواع قالب‌های تزریق پلاستیک و کاربرد آن‌ها
قالب‌های تزریق پلاستیک قلب تپنده صنعت تولید قطعات پلاستیکی هستند. این ابزارهای دقیق و پیچیده، نقش مهمی در شکل‌دهی به پلاستیک مذاب و تبدیل آن به محصولات متنوعی که در زندگی روزمره ما کاربرد دارند، ایفا می‌کنند. در این مقاله، به بررسی انواع قالب‌های تزریق پلاستیک و کاربردهای متنوع آن‌ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا دنیای جذاب قالب‌سازی را بهتر بشناسید.انواع قالب‌های تزریق پلاستیک
قالب‌های تزریق پلاستیک را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از رایج‌ترین دسته‌بندی‌ها عبارتند از:- بر اساس تعداد حفره‌ها:
- تک حفره: برای تولید قطعات ساده و با تیراژ کم مناسب است.
- چند حفره: برای تولید انبوه قطعات یکسان به کار می‌رود.
- بر اساس نوع سیستم راهگاه:
- راهگاه سرد: ساده‌ترین نوع سیستم راهگاه است و برای قطعات کوچک و متوسط مناسب است.
- راهگاه گرم: برای قطعات پیچیده و با حجم زیاد مناسب است و کیفیت بالاتری را ارائه می‌دهد.
- بر اساس نوع مواد اولیه:
- قالب‌های ترموپلاستیک: برای مواد پلاستیکی قابل ذوب مجدد مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن و ABS استفاده می‌شود.
- قالب‌های ترموست: برای مواد پلاستیکی که پس از شکل‌گیری سخت می‌شوند، مانند اپوکسی و فنولیک استفاده می‌شود.
- بر اساس نوع قطعه:
- قالب‌های تزریقی: برای تولید قطعات با دیواره‌های نازک و پیچیده استفاده می‌شود.
- قالب‌های دمشی: برای تولید قطعات توخالی مانند بطری‌ها و ظروف استفاده می‌شود.
- قالب‌های فومینگ: برای تولید قطعات فومی استفاده می‌شود.
جدول مقایسه انواع قالب‌های تزریق پلاستیک
| معیار مقایسه | نوع قالب | مزایا | معایب | کاربردهای اصلی |
| بر اساس تعداد حفره‌ها | تک حفره | هزینه ساخت پایین، مناسب برای تولید نمونه اولیه، انعطاف‌پذیری بالا | سرعت تولید پایین، مناسب برای تیراژ کم | تولید نمونه‌های اولیه، قطعات با تیراژ کم |
| چند حفره | سرعت تولید بالا، هزینه تولید واحد پایین، مناسب برای تولید انبوه | هزینه اولیه ساخت بالا، نیاز به دقت بالا در طراحی | تولید انبوه قطعات یکسان، قطعات با پیچیدگی متوسط | |
| بر اساس نوع سیستم راهگاه | راهگاه سرد | ساخت ساده، هزینه ساخت پایین | احتمال ایجاد تنش حرارتی، محدودیت در تولید قطعات پیچیده | قطعات کوچک و متوسط، تولید با تیراژ کم تا متوسط |
| راهگاه گرم | کیفیت سطحی بالا، مناسب برای مواد با ویسکوزیته بالا، کنترل دقیق دمای مذاب | هزینه ساخت بالا، پیچیدگی طراحی | قطعات پیچیده، قطعات با دیواره نازک، تولید با تیراژ بالا | |
| بر اساس نوع مواد اولیه | ترموپلاستیک | قابلیت بازیافت، تنوع مواد، فرآیند تولید ساده | مقاومت حرارتی پایین‌تر نسبت به ترموست‌ها | تولید انواع قطعات روزمره مانند ظروف، اسباب‌بازی، قطعات خودرو |
| ترموست | مقاومت حرارتی و شیمیایی بالا، استحکام مکانیکی بالا | فرآیند تولید پیچیده‌تر، هزینه تولید بالاتر | تولید قطعات با عملکرد خاص مانند قطعات الکترونیکی، قطعات خودرو با شرایط کاری سخت | |
| بر اساس نوع قطعه | تزریقی | تولید قطعات با پیچیدگی بالا، دقت ابعادی بالا | محدودیت در تولید قطعات بسیار بزرگ یا بسیار کوچک | تولید انواع قطعات با شکل‌های پیچیده، قطعات با دیواره نازک |
| دمشی | تولید قطعات توخالی، تولید با سرعت بالا | نیاز به تجهیزات خاص، محدودیت در تولید قطعات با شکل‌های پیچیده | تولید بطری‌ها، ظروف، لوله‌ها | |
| فومینگ | تولید قطعات سبک، عایق حرارتی و صوتی | محدودیت در کنترل دانسیته فوم، نیاز به مواد افزودنی خاص | تولید قطعات عایق، بسته‌بندی، قطعات ورزشی |
- قالب‌های تک حفره: این قالب‌ها ساده‌ترین نوع قالب هستند و معمولاً برای تولید نمونه‌های اولیه یا قطعات با تیراژ کم استفاده می‌شوند. ساخت این قالب‌ها هزینه کمتری دارد اما سرعت تولید آن‌ها پایین است.
- قالب‌های چند حفره: این قالب‌ها برای تولید انبوه قطعات یکسان به کار می‌روند. با استفاده از این قالب‌ها می‌توان در زمان و هزینه تولید صرفه جویی کرد.
- قالب‌های راهگاه سرد: در این نوع قالب‌ها، راهگاه از جنس فولاد است و با قطعه قالب یکپارچه می‌شود. این نوع قالب‌ها ساخت ساده‌ای دارند اما ممکن است باعث ایجاد تنش‌های حرارتی و کاهش کیفیت قطعه شوند.
- قالب‌های راهگاه گرم: در این نوع قالب‌ها، راهگاه از جنس آلیاژ مقاوم در برابر حرارت است و با استفاده از المنت‌های حرارتی گرم می‌شود. این نوع قالب‌ها کیفیت بالاتری را ارائه می‌دهند اما هزینه ساخت آن‌ها بیشتر است.
- قالب‌های ترموپلاستیک: این قالب‌ها برای تولید انواع مختلفی از قطعات پلاستیکی استفاده می‌شوند. مواد ترموپلاستیک قابلیت ذوب مجدد دارند و می‌توانند به اشکال مختلفی شکل بگیرند.
- قالب‌های ترموست: این قالب‌ها برای تولید قطعاتی که نیاز به مقاومت حرارتی و شیمیایی بالایی دارند، استفاده می‌شوند. مواد ترموست پس از شکل‌گیری سخت می‌شوند و نمی‌توانند مجدداً ذوب شوند.
- قالب‌های تزریقی: این قالب‌ها برای تولید قطعات با دیواره‌های نازک و پیچیده استفاده می‌شوند. از این قالب‌ها برای تولید قطعاتی مانند بدنه لوازم الکترونیکی، قطعات خودرو و اسباب‌بازی استفاده می‌شود.
- قالب‌های دمشی: این قالب‌ها برای تولید قطعات توخالی مانند بطری‌ها، ظروف و لوله‌ها استفاده می‌شوند.
- قالب‌های فومینگ: این قالب‌ها برای تولید قطعات فومی استفاده می‌شوند. از این قطعات برای عایق‌کاری، بسته‌بندی و تولید محصولات ورزشی استفاده می‌شود.
- صنعت خودرو: تولید قطعات داخلی و خارجی خودرو مانند داشبورد، سپر، چراغ و ...
- صنعت الکترونیک: تولید قطعات الکترونیکی مانند قاب تلفن همراه، کیبورد، ماوس و ...
- صنعت بسته‌بندی: تولید ظروف بسته‌بندی مواد غذایی، بهداشتی و دارویی
- صنعت پزشکی: تولید تجهیزات پزشکی مانند سرنگ، لوله‌های آزمایش و ...
- صنعت ساخت و ساز: تولید لوله‌های پلاستیکی، پنجره‌های UPVC و ...
- نوع محصول: نوع محصول، شکل هندسی، ابعاد و تعداد حفره‌های مورد نیاز را تعیین می‌کند.
- نوع مواد اولیه: نوع مواد اولیه، دمای ذوب، ویسکوزیته و خواص مکانیکی مواد را تعیین می‌کند.
- تیراژ تولید: تیراژ تولید، نوع قالب و تعداد حفره‌های مورد نیاز را تعیین می‌کند.
- دقت ابعادی: دقت ابعادی مورد نیاز، نوع قالب و سیستم کنترل کیفیت را تعیین می‌کند.
- طراحی قالب یک فرآیند پیچیده و تخصصی است که نیاز به نرم‌افزارهای تخصصی دارد.
- ساخت قالب با استفاده از ماشین‌آلات CNC و EDM انجام می‌شود.
- نگهداری مناسب از قالب، عمر مفید آن را افزایش می‌دهد.